Öncelikle kendi güvenliğiniz. Her ticarette olduğu gibi, araç satarken de önce can ve mal güvenliğinizi temin altına almalısınız. Malesef tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de söz konusu para olunca herkesin gözü açılıyor, bazılarının ise gözü dönüyor. Aracınızı satarken, satacağınız kişi tanıdığınız dahi olsa kendinizi her yönden sağlama alarak her işlemi kitabına göre yapmalısınız. Bu güvenlik önlemlerini sizler için derlemeye çalışacağım.
Aracı Alıcıya Göstermek
Araç satışı gerçekleşmeden önce alıcı taraf aracınızı yakından görmek isteyeceklerdir. benim önerim, aracı göstermeye giderken tek başınıza olmamaya özen gösterin, yanınıza bir tanıdığınızı alın. bu yanınıza aldığınız tanıdığınızın araç alım-satım işlerinde deneyimli olması faydanıza olacaktır. görmeye gelen şahıslar genellikle kalabalık (2 veya 3 kişi) geliyorlar. aracınızı sokakta ve caddede değil, bir alışveriş merkezinin kapalı garajında gösterin. genellikle aracı görmeye gelen şahıslar aracı test edip kullanmak istiyorlar. bu sizin tercihiniz, ama ben araç satışı gerçekleşmeden önce test sürüşü yapılmasını kesinlikle tavsiye etmiyorum. daha önce yaşanmış bazı tecrübelerden ders almalıyız. kötü senaryolardan bazıları; mesela test sürüşü yapalım diyerek aracın sürücü koltuğuna geçen şahıs biraz ilerledikten sonra zorbalıkla araçtan inmenizi isteyebilir, veya aracınızı test ederken kaza yapması halinde aracı almadığını söyleyip gider ve başınıza masraf açabilir.
Aracınızın Değeri ve Pazarlık
Aracınıza bakmaya gelen şahıslar genellikle aracınızı kötüleyerek fiyatını kırmak isteyecekler, ayrıca genellikle sizin aracınızdan daha güzel (veya aracınızla eşdeğer) bir araç daha olduğunu ve onun fiyatının sizinkinden daha uygun olduğunu söyleyerek fiyatını kırmak isteyeceklerdir. burası işin pazarlık boyutu. bu açıdan uyanık olmazında ve satacağınız aracın piyasasını önceden araştırmanızda fayda var. aracın piyasası, internetteki ilan sayfalarında (sahibinden vs.) yazan fiyatların en yükseği değildir. aracınızın muadillerinin ilanlarını listelediğinizde, sizin aracınızla üç aşağı beş yukarı aynı nitelikte olan araçlar örneğin 45 bin ile 55 bin tl gibi geniş bir skalada yer alıyor olsun. genellikle satıcılarımız şöyle düşünüyor: “45’e de var, 55’e de var, ben de 50 yazıp satarım.”. Yanlış bir düşünce. kimse sizin aracınızın aynısı 45’ten ilanda iken 50 yazmış olduğunuz sizin aracınıza talip olmaz. o aracın internet piyasası 45 demektir. biniciye satar fiyatı da 45 eksi pazarlık payı (yani 42-43) demektir. istediği kadar 50-55 bin yazmış olsunlar. yazması bedava, aynısı 45’ten ilanda iken üstünde yazılı fiyatlar geçersizdir. bu koşullarda sizin aracınızın piyasası 42-43 bin lira demektir. bu konuda önceden bilinçlenmiş olmalısınız.
Ekspertiz
Alıcı şahıs aracınızı inceledi ve fiyatta mutabık oldunuz, şimdi sıra geldi ekspertize. önce siz aracınızın kaporta durumu (boya, değişen), mekanik ve elektrik aksamının durumu ve araçla ilgili bildiğiniz tüm durumları eksiksiz harfiyen aktarmalısınız. sonra ekspertiz yaptırıp bir usta bunlara bakmalı ve teyit etmeli. aracınızı satarken de alırken de muhakkak ekspertiz ile yapın. alıcı şahsa aracı almadan önce istediği kadar ekspertiz yaptırmasını söyleyin. yine daha önce yaşanmış kötü tecrübeler sebebiyle bu konunun altını çiziyorum. alırken de, satarken de ekspertiz. mümkünse yetkili serviste ekspertiz. alıcı aracınızı aldıktan sonra sizi arayıp “ya bu arabada şu çıktı, bu masraf çıktı. farkını bana öde. aracı geri alacaksın.” gibisinden laflar etmesini ve canınızı sıkmasını istemiyorsanız, satarken de alıcı ile birlikte ekspertiz yaptırmalısınız. ekspertiz yaptırıp alması ile bu konunun önüne geçmiş oluyorsunuz. olası bu şekilde gelecek bir telefona cevabınız “kardeşim, sen aracı gösterip almadın mı? ben noter satışı sonrası sorumluluk kabul etmiyorum, kusura bakma.” olacaktır. 2. ve 3. sınıf ekspertiz yerlerini alıcı şahıs önceden ikna etmiş ve araçta kusurlar, masraflar bulmasını (aracınızın fiyatını kırmak için) tembihlemiş olabilir. onun için bu tür yerlerde ekspertiz yaptırmanızı tavsiye etmem. yetkili serviste ekspertiz yaptırmanızı öneriyorum. yine de yetkili servis dışındaki tüm ekspertizleri zan altında bırakmak istemiyorum, çok temiz çalışan işinin ehli ekspertizcilerin sayısı artniyetlilerden çok daha fazladır. ben olası kötü senaryoları gözler önüne seriyorum ki, deneyimsiz arkadaşlarımız nelerin yaşanabileceğini bilsin ve uyanık olsunlar.
Uyanıklık uyanıklık diyorum, bunu lütfen çakallık veya üçkağıtçılık olarak algılamayın. dürüstlük ticaretin ve hayatın tümünün olmazsa olmazıdır. malesef bu zamanda ticaret için dürüstlük tek başına yeterli değil, uyanık olmak da gerekmektedir. bu uyanıklık başkalarını kazıklamak değil, kendi malımızı ve canımızı savunmadaki gözü açık olma durumudur. başkalarının bizi kazıklamasının önüne geçmektir.
